Το Βραβείο Τιούρινγκ είναι ένα ετήσιο επιστημονικό βραβείο που απονέμει ο διεθνής Σύλλογος Μηχανημάτων Υπολογισμού («Association for Computing Machinery», ACM), εδραζόμενος στις ΗΠΑ, σε ένα «άτομο επιλεγμένο για την τεχνικής φύσης συνεισφορά του στην κοινότητα του υπολογισμού». Το Βραβείο Τιούρινγκ θεωρείται η πιο υψηλή διάκριση στους σχετικούς ακαδημαϊκούς χώρους[1], αποκαλείται «Βραβείο Νόμπελ της πληροφορικής» και απονέμεται κάθε έτος από το 1966 κι έπειτα. Έχει λάβει το όνομά του προς τιμήν του μαθηματικού Άλαν Τιούρινγκ, του θεωρούμενου ως «πατέρα της πληροφορικής και της τεχνητής νοημοσύνης». Από το 2007 κι έπειτα, συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 250.000 δολλαρίων[2] με τη χορηγεία των εταιρειών υπολογιστών Google και Intel[3].
Βραβευθέντες
| Έτος | Αποδέκτης/-ες | Αιτία βράβευσης |
|---|---|---|
| 1966 |  Άλαν Πέρλις |
Για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη προηγμένων μεθόδων προγραμματισμού υπολογιστών και κατασκευής μεταγλωττιστών. |
| 1967 |  Μόρις Γουάιλκς |
Για τη συνεισφορά του στην κατασκευή του EDSAC το 1949, του πρώτου υπολογιστή με εσωτερικά αποθηκευόμενο στη μνήμη του λογισμικό, και στην επινόηση της έννοιας της βιβλιοθήκης το 1951. |
| 1968 | Ρίτσαρντ Χάμινγκ |
Για τη συνεισφορά του στην αριθμητική ανάλυση, ένα γνωστικό πεδίο τοποθετημένο στην τομή μεταξύ θεωρητικής πληροφορικής και εφαρμοσμένων μαθηματικών, και για την εργασία του σε κώδικες ανίχνευσης και διόρθωσης σφαλμάτων (απόσταση Hamming). |
| 1969 | Μάρβιν Μίνσκυ |
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης. |
| 1970 | Τζέιμς Γουίλκινσον |
Για τη συνεισφορά του στην αριθμητική ανάλυση και στην εφαρμοσμένη γραμμική άλγεβρα. Ο Γούιλκινσον ήταν παλιός συνεργάτης του Άλαν Τούρινγκ. |
| 1971 | Τζον Μακάρθι |
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης. |
| 1972 |  Έντσγκερ Ντάικστρα |
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στη θεωρία γλωσσών προγραμματισμού, στη θεωρία γράφων (ο αλγόριθμος του συντομότερου μονοπατιού) και στον σχεδιασμό της εξαιρετικά επηρεαστικής γλώσσας ALGOL. |
| 1973 | Τσαρλς Μπάκμαν |
Για τη σημαντική του συνεισφορά στο πεδίο των βάσεων δεδομένων. |
| 1974 | Ντόναλντ Κνουθ |
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στην ανάλυση αλγορίθμων και στη θεωρία γλωσσών προγραμματισμού, όπως και για το πολύτομο βιβλίο αναφοράς του Η τέχνη του προγραμματισμού υπολογιστών. |
| 1975 | Άλεν Νιούελ και Χέρμπερτ Σάιμον |
Για τη σημαντική, από κοινού συνεισφορά τους στη διαμόρφωση και εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης και της γνωσιακής επιστήμης. |
| 1976 |  Μάικλ Ράμπινκαι Ντέινα Σκοτ |
Για τη μεγάλη τους συνεισφορά στη θεωρία υπολογισμού, εφόσον πρόκειται για τους εισηγητές της έννοιας του μη πεπερασμένου αυτομάτου. |
| 1977 | Τζον Μπάκους |
Για τη σημαντική συνεισφορά του στις γλώσσες προγραμματισμού (κυρίως μέσω της Fortran) και στη θεωρία τους (Μορφή Μπάκους-Νάουρ). |
| 1978 | Ρόμπερτ Φλόιντ |
Για τη συνεισφορά του στη θεωρία γράφων, στην έρευνα περί μεταγλωττιστών και στην τυπική επαλήθευση λογισμικού. |
| 1979 |  Κένεθ Άιβερσον |
Για τη σημαντική συνεισφορά του στις γλώσσες προγραμματισμού (μέσω της APL) και στη θεωρία τους. |
| 1980 | Τόνυ Χόαρ |
Για τη σημαντική συνεισφορά του στον σχεδιασμό των γλωσσών προγραμματισμού. Ο Χόαρ είναι ο εφευρέτης του αλγορίθμου γρήγορης ταξινόμησης (QuickSort) και περιέγραψε πρώτος τις Επικοινωνούσες Ακολουθιακές Διεργασίες. |
| 1981 | Έντγκαρ Κοντ |
Για τη μεγάλη του συνεισφορά του στον σχεδιασμό των βάσεων δεδομένων και ιδιαίτερα στην εξέλιξη του σχεσιακού μοντέλου. |
| 1982 | Στίβεν Κουκ |
Για τη σημαντική συνεισφορά του στη θεωρία υπολογισμού. |
| 1983 | Κεν Τόμσον και Ντένις Ρίτσι |
Για τη μεγάλη τους συνεισφορά στη θεωρία των λειτουργικών συστημάτων και στην αρχική ανάπτυξη του συστήματος Unix. |
| 1984 |  Νικλάους Βιρτ |
Για τη σχεδίαση και ανάπτυξη εκ μέρους του μίας σειράς καινοτόμων γλωσσών προγραμματισμού, όπως η Pascal. |
| 1985 | Ρίτσαρντ Καρπ |
Για τη συνεισφορά του στην ανάλυση αλγορίθμων και στη μελέτη προβλημάτων συνδυαστικής βελτιστοποίησης. |
| 1986 | Τζον Χόπκροφτ και Ρόμπερτ Τάρτζαν |
Για τη σημαντική, από κοινού συνεισφορά τους στην ανάλυση αλγορίθμων και στη μελέτη των δομών δεδομένων. |
| 1987 | Τζον Κοκ |
Για τη σημαντική συνεισφορά του στη σχεδίαση και θεωρία των μεταγλωττιστών, καθώς και για τη συμβολή του στην ανάπτυξη των αρχιτεκτονικών RISC στη μηχανική υπολογιστών. |
| 1988 | Άιβαν Σάδερλαντ |
Για την καινοτόμο και εξαιρετικά επηρεαστική συνεισφορά του στα γραφικά υπολογιστών. |
| 1989 | Ουίλιαμ Κάαν |
Για τη συνεισφορά του στην αριθμητική ανάλυση και στην αριθμητική κινητής υποδιαστολής. |
| 1990 | Φερνάντο Κορμπατό |
Για τη συνεισφορά του στην εξέλιξη των πολυχρηστικών, πολυδιεργασιακών λειτουργικών συστημάτων και στην ανάπτυξη του Multics, πρόδρομο του Unix. |
| 1991 | Ρόμπιν Μίλνερ |
Για τρεις διακριτές συνεισφορές του στη θεωρητική πληροφορική: τον αλγόριθμο αυτόματης απόδειξης θεωρημάτων LCF, την πρώτη γλώσσα προγραμματισμού με αυτόματηπολυμορφική εξαγωγή τύπων (ML), καθώς και για τον Λογισμό των Επικοινωνούντων Συστημάτων στο πεδίο του κατανεμημένου υπολογισμού. |
| 1992 | Μπάτλερ Λάμπσον |
Για τη συμβολή του στη διαμόρφωση της έννοιας και της δομής του προσωπικού υπολογιστή, της διασύνδεσής του με τον χρήστη (GUI), καθώς και για άλλες τεχνολογίες οι οποίες εξαπλώθηκαν στη συνέχεια όπως το Ethernet. |
| 1993 | Ρίτσαρντ Στερνς και  Τζούρις Χαρτμάνις |
Για τη σημαντική και επηρεαστική συνεισφορά τους στη θεωρία υπολογισιμότητας. |
| 1994 | Έντουαρντ Φάιγκενμπαουμ και  Ραζ Ρέντι |
Για τη συμβολή τους στην ανάδειξη της πρακτικής αξίας των μεγάλης κλίμακας έμπειρων συστημάτων στην τεχνητή νοημοσύνη. |
| 1995 |  Μανουέλ Μπλουμ |
Για τη συνεισφορά του στη θεωρία υπολογισμού και σε εφαρμογές της στην κρυπτογραφία. |
| 1996 | Αμίρ Πνουέλι |
Για τη συμβολή του στην εξέλιξη της χρονικής λογικής και των εφαρμογών της στη θεωρητική πληροφορική και στην τυπική επαλήθευση. |
| 1997 | Ντάγκλας Ένγκελμπαρτ |
Για τη συνεισφορά του στον χώρο της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-υπολογιστή, με πρωτοποριακές τεχνολογίες όπως το ποντίκι, τα γραφικά περιβάλλοντα χρήστη και τουπερκείμενο, το οποίο αξιοποιήθηκε κατόπιν στο Διαδίκτυο. |
| 1998 | Τζιμ Γκρέι |
Για τη μεγάλη του θεωρητική συμβολή στις βάσεις δεδομένων και στην επεξεργασία συναλλαγών. |
| 1999 | Φρέντερικ Μπρουκς |
Για την εξαιρετικά σημαντική συνεισφορά του, από τη δεκαετία του 1960, στην αρχιτεκτονική υπολογιστών, στα λειτουργικά συστήματα και στη μηχανική λογισμικού. |
| 2000 |  Άντριου Γιάο |
Για τη συνεισφορά του στη θεωρία υπολογισμού και σε εφαρμογές της στην παραγωγή ψευδοτυχαίων αριθμών και στην κρυπτογραφία. |
| 2001 |  Όλε-Γιόχαν Νταλκαι Κρίστεν Νάιγκαρντ |
Για την από κοινού μεγάλη τους συμβολή στην ανάπτυξη του αντικειμενοστρεφούς παραδείγματος, διά της γλώσσας προγραμματισμού Simula. |
| 2002 | Ρον Ρίβεστ, Άντι Σαμίρ και Λέοναρντ Άντλεμαν |
Για τη συμβολή τους στη διάδοση της κρυπτογραφίας δημόσιου κλειδιού, μέσω του αλγορίθμου RSA. |
| 2003 | Άλαν Κέι |
Για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη των σύγχρονων αντικειμενοστρεφών γλωσσών προγραμματισμού, μέσω της Smalltalk, και στη διαμόρφωση των προσωπικών υπολογιστών. |
| 2004 | Βίντον Σερφ και Ρόμπερτ Καν |
Για την πρωτοποριακή και επηρεαστική εργασία τους στα δίκτυα υπολογιστών και στη στοίβα πρωτοκόλλων TCP/IP, η οποία βρίσκεται στην τεχνολογική υποδομή του σημερινούΔιαδικτύου. |
| 2005 |  Πέτερ Νάουρ |
Για τη σημαντική συμβολή του στον σχεδιασμό και στη θεωρία των γλωσσών προγραμματισμού (Μορφή Μπάκους-Νάουρ), στη σχεδίαση μεταγλωττιστών και στην εξαιρετικά επηρεαστική γλώσσα ALGOL. |
| 2006 | Φράνσις Άλεν |
Για την καινοτόμο θεωρητική και πρακτική συνεισφορά της στη βελτιστοποίηση προγραμμάτων από μεταγλωττιστές και στην αυτόματη παραλληλοποίηση κώδικα. |
| 2007 | Έντμουντ Κλαρκ, Άλεν Έμερσον και Ιωσήφ Σηφάκης |
Για τη συνεισφορά τους στην εξέλιξη του ελέγχου μοντέλων ως μεθόδου τυπικής επαλήθευσης. |
| 2008 | Μπάρμπαρα Λίσκοφ |
Για τη συμβολή της στη μηχανική λογισμικού, στον σχεδιασμό γλωσσών προγραμματισμού και στη θεωρία των κατανεμημένων συστημάτων. |
| 2009 | Τσαρλς Θάκερ |
Για τη σχεδίαση και υλοποίηση του Xerox Alto, του πρώτου προσωπικού υπολογιστή με επιφάνεια εργασίας χειριζόμενη με ποντίκι, και για τη συνεισφορά του στην τεχνολογία δικτύωσης του Ethernet. |
| 2010 | Λέσλι Βάλιαντ |
Για θεμελιώδεις συνεισφορές στη σύγχρονη θεωρία υπολογισμού και στην υπολογιστική μελέτη αλγορίθμων μηχανικής μάθησης. |
| 2011 | Τζουντέα Περλ |
Για τη σημαντική επιρροή του στη σύγχρονη τεχνητή νοημοσύνη και τις πρωτοποριακές πιθανοκρατικές μεθόδους που εισήγαγε. |
| 2012 |  Σίλβιο Μικάλι και Σάφι Γκολντβάσερ |
Για τη μεγάλη τους συμβολή στην κρυπτογραφία, στη θεωρία υπολογισμού και σε αποδοτικές μεθόδους επαλήθευσης μαθηματικών αποδείξεων στους εν λόγω τομείς. |
| 2013 | Λέσλι Λάμπορτ |
Για τη μεγάλη του θεωρητική συμβολή στη μελέτη των παράλληλων και κατανεμημένων συστημάτων, με την εφεύρεση εννοιών όπως η αιτιότητα, τα λογικά ρολόγια, η ακολουθιακή συνεκτικότητα κοκ. |
| 2014 | Μάικλ Στόουνμπρεϊκερ |
Για τη θεμελιώδη του συνεισφορά στις αρχές και τις πρακτικές στα μοντέρνα συστήματα δεδομένων. |
| 2015 | Μάρτιν Ε. Χέλμαν Γουίτφιλντ Ντίφι |
Για τις θεμελιώδεις συνεισφορές τους στη σύγχρονη κρυπτογραφία με το έργο τους “Νέες κατευθύνσεις στην κρυπτογραφία”, στο οποίο βασίστηκε η εισαγωγή της ψηφιακής υπογραφής στο Διαδίκτυο.[4][5] |
